Thực đơn
Panzer_IV
Panzer IV là loại xe tăng duy nhất của Đức được sản xuất và chiến đấu trong suốt chiến tranh thể giới thứ hai,[63][64] và tổng cộng các tính toán trong cuộc chiến thì Panzer IV bao gồm 30% của tổng số xe tăng của Wehrmacht.[65] Mặc dù mới phục vụ vào đầu năm 1939, trong thời gian chiếm đóng Tiệp Khắc,[66] tại thời điểm bắt đầu của cuộc chiến thì phần lớn các xe tăng Đức đã lỗi thời như Panzer I và Panzer II.[67] Panzer I đặc biệt đã được chứng minh rằng kém hơn so với xe tăng Liên Xô, chẳng hạn như T-26, trong cuộc nội chiến Tây Ban Nha.[68]
Khi Đức xâm lược Ba Lan vào ngày 01 tháng 9 năm 1939, quân đoàn thiết giáp của Đức bao gồm 1.445 Panzer I, 1223 Panzer II, 98 Panzer III và 211 Panzer IV, các phương tiện hiện đại hơn chỉ chiếm ít hơn 10% sức mạnh thiết giáp của Đức.[69] Sư đoàn Panzer I đã có một sự cân bằng tương đương của các loại, với 17 Panzer I, 18 Panzer II, 28 Panzer III, và 14 Panzer IV mỗi tiểu đoàn. Các sư đoàn thiết giáp còn lại chia rẽ nặng nề với các mô hình lỗi thời, trang bị chúng với 34 Panzer I, 33 Panzer II, 5 Panzer III, và 6 Panzer IV mỗi tiểu đoàn.[70] Mặc dù quân đội Ba Lan sở hữu ít hơn 200 xe tăng có khả năng xuyên giáp vào các xe tăng hạng nhẹ của Đức, pháo chống tăng Ba Lan đã chứng tỏ là một mối đe dọa, củng cố niềm tin tin của Đức trong giá trị của sự hỗ trợ chặt chẽ của Panzer IV.[71]
Xe tăng Crusader của Anh đi qua xác một chiếc Panzer IV bị bắn cháy trong chiến dịch Thập Tự quânMặc dù sản xuất ngày càng tăng của các phương tiện Panzer III và IV trước khi cuộc xâm lược của Đức vào Pháp ngày 10 tháng 5 năm 1940, phần lớn các xe tăng Đức vẫn còn là các loại tăng hạng nhẹ. Theo Heinz Guderian, Wehrmacht (Lục quân Đức) xâm lược Pháp với 523 chiếc Panzer I, 955 chiến Panzer II, 349 chiếc Panzer III, 278 chiếc Panzer IV, 106 chiếc Panzer 35(t) và 228 chiếc Panzer 38(t).[72] Thông qua việc sử dụng sóng vô tuyến chiến thuật[73] và chiến thuật vượt trội, người Đức đã có thể qua mặt và đánh bại lực lượng thiết giáp của Pháp và Anh.[74] Tuy nhiên, Panzer IV được trang bị với pháo xe tăng KwK 37 75 mm L/24 (2.95 in) cho thấy nó khó khăn để xuyên giáp các xe tăng Pháp như Somua S35 và Char B1.[75] Somua S35 có giáp dày tối đa là 55 mm (2,17 in),[76] trong khi KwK 37 L/24 chỉ có thể xuyên qua lớp thép dày 43 mm (1,69 in) tại khoảng cách 700 m (2.296,59 ft).[16] Tương tự như vậy, xe tăng Matilda Mk II cũng có giáp rất dày, với ít nhất khoảng 70 mm (2,76 in) ở mặt trước và tháp pháo, và trung bình 65 mm ở mặt bên.[77]
Mặc dù Panzer IV đã được triển khai đến Bắc Phi với sư đoàn Afrika Korps của Đức, cho đến khi các biến thể mang pháo mạnh hơn còn bắt đầu sản xuất, Panzer IV tốt hơn Panzer III với đối với việc xuyên giáp.[78] Cả hai loại Panzer III và IV đều có khó khăn trong việc xuyên giáp dày của xe tăng Anh Matilda II, trong khi pháo của Matilda là 40 mm QF 2 có thể hạ gục xe tăng Đức, bất lợi chính của Matilda là tốc độ thấp.[79] Đến tháng 8 năm 1942, Rommel chỉ nhận được 27 Panzer IV Ausf. F2, được trang bị với pháo L/43, triển khai mũi nhọn chiến dịch tấn công bọc thép của ông.[79] Pháo này có thể xuyên thủng giáp của tất cả các xe tăng Mỹ và Anh trên chiến trường ở khoảng cách lên đến 1.500 m (4.900 ft).[80] Mặc dù đã có các xe tăng mới chuyển đến Bắc Phi giữa tháng tám và tháng 10 năm 1942, con số của chúng là không đáng kể so với số lượng trang bị thiết giáp được vận chuyển tới của quân đội Anh[81]
Panzer IV cũng đã tham gia vào cuộc xâm lược Nam Tư và cuộc xâm lược Hy Lạp vào đầu năm 1941.[82]
Với việc phát động Chiến dịch Barbarossa ngày 22 tháng 6 năm 1941, quân Đức có trong lực lượng của mình gần 500 chiếc Panzer IV thuộc nhiều phiên bản, đều được trang bị pháo nòng ngắn 75 mm L/24. Loại pháo này chủ yếu dùng để phá công sự nhưng cũng có thể hạ gục các loại xe tăng hạng nhẹ của Liên Xô như BT-7, T-26... khá dễ dàng. Giáp trước của Panzer IV Ausf-F cũng đủ để chống lại pháo 45mm trên các loại tăng hạng nhẹ này.
Sự xuất hiện bất ngờ của các xe tăng KV-1 và T-34 của Liên Xô khiến Panzer IV bị thất thế. Khẩu pháo 75mm nòng ngắn của nó không thể xuyên được giáp trước của T-34 và KV-1, trong khi pháo 76mm của T-34 lại dễ dàng xuyên được giáp trước của Panzer IV Ausf-F. Điều này buộc Đức phải nâng cấp pháo lên 75 mm (2.95 in) L/43 với sơ tốc đạn cao, thích hợp chống lại xe tăng đối phương. Khi dùng loại pháo này, nó có thể bắn xuyên giáp trước tháp pháo T-34/76 ở khoảng cách lên đến 1.200 m (3.900 ft) ở góc đối diện[83] Pháo 75 mm (2,95 in) KwK 40 L/43 trên Panzer IV có thể xuyên giáp T-34 ở bất kỳ vị trí nào ở khoảng cách từ 1.000 m (3.300 ft) và đối đa đến 1.600 m (5.200 ft).[84] Lô hàng biến thể đầu tiên có gắn những khẩu pháo 75mm mới, được định danh là Ausf. F2, bắt đầu được sản xuất vào mùa xuân năm 1942, và trong cuộc tấn công mùa hè 1942 đã có khoảng 135 Panzer IV với pháo L/43. Vào thời điểm đó, những xe tăng Panzer IV đã có thể bắn xuyên được giáp trước xe tăng Liên Xô như T-34, KV-1.[85] Nó đóng một vai trò quan trọng trong các sự kiện xảy ra giữa tháng 6 năm 1942 tới tháng 3 năm 1943,[86] và Panzer IV trở thành trụ cột chính của các sư đoàn xe tăng Đức.[87]
Vào cuối tháng 9 năm 1942, Tiger I đã xuất hiện nhưng chưa đủ nhiều để gây ảnh hưởng cũng như nó bị các vấn đề nghiêm trọng về bánh răng, trong khi loại xe tăng Panther đã không được gửi các đơn vị Đức ở Liên Xô cho đến tháng 5 năm 1943.[88] Mức độ phụ thuộc Đức vào Panzer IV trong thời gian này được phản ánh bởi mất mát của chúng, 502 chiếc đã bị phá hủy trên mặt trận phía Đông vào năm 1942.[89]
Panzer IV tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong quá trình hoạt động năm 1943, bao gồm cả trận Kursk. Loại xe tăng mới hơn như Panther gặp vấn đề độ tin cậy nên hiệu quả chiến đấu của nó bị hạn chế,[90] Có 841 chiếc Panzer IV đã tham gia vào trận chiến.[91] Trong suốt năm 1943, quân đội Đức bị mất 2.352 Panzer IV tại Mặt trận phía Đông;[92] một số sư đoàn thiết giáp đã bị giảm xuống còn 12-18 xe tăng vào cuối năm.[87] Năm 1944, có thêm 2.643 chiếc Panzer IV đã bị phá hủy và thiệt hại đó đang trở nên ngày càng khó khăn để thay thế.[93]
Từ giữa năm 1944, Panzer IV đã bị áp đảo bởi phiên bản nâng cấp của T-34 là T-34-85 với trang bị pháo 85 mm (3,35 in) và vỏ giáp dày hơn 90mm vát nghiêng. Kể cả Panzer IV các phiên bản nâng cấp mới nhất cũng yếu hơn T-34-85 cả về hỏa lực và vỏ giáp. Những mô hình xe tăng hạng nặng của Liên Xô như xe tăng IS-2 mang pháo 122 mm (4,80 in) thì có thể dễ dàng tiêu diệt Panzer IV ở cự ly khá xa[3] Tuy nhiên, do sự thiếu hụt của xe tăng Panther để thay thế, Panzer IV tiếp tục là nòng cốt của các sư đoàn thiết giáp của Đức, bao gồm cả các đơn vị ưu tú như Quân đoàn Panzer SS II, suốt năm 1944.[4]
Vào tháng 1 năm 1945, 287 Panzer IV đã bị mất trên mặt trận phía Đông. Người ta ước tính rằng khi chiến đấu chống lại các lực lượng Liên Xô thì khoảng 6.153 chiếc Panzer IV bị phá hủy, chiếm khoảng 75% số Panzer IV của Đức bị phá hủy trong suốt thời gian chiến tranh.[94]
Panzer IV chiếm khoảng một nửa xe tăng Đức có trên Mặt trận phía Tây trước khi cuộc đổ bộ của Đồng minh của Normandy vào ngày 06 tháng 6 năm 1944.[95] Hầu hết 11 sư đoàn thiết giáp Đức đóng gần vùng Normandy ban đầu đều gồm có một trung đoàn thiết giáp tiểu đoàn Panzer IV và Xe tăng con báo, tổng cộng khoảng 160 xe tăng, mặc dù các đơn vị xe tăng Waffen-SS là lớn hơn và được trang bị tốt hơn Heer.[96][97]
Nâng cấp thường xuyên Panzer IV đã giúp duy trì danh tiếng của nó như là một đối thủ ghê gớm.[95] Mặc dù có ưu thế áp đảo, Đồng Minh đã gặp rất nhiều khó khăn khi đánh chiếm vùng nông thôn phía Bắc Bocage, xe tăng Đức và súng chống tăng gây ra tổn thất nặng nề cho xe thiết giáp Đồng minh trong chiến dịch Normandy. Tuy nhiên Panzer IV, Panther và các loại xe bọc thép khác cũng bị tổn thất nặng tại Bocage bởi bộ binh Đồng Minh trang bị vũ khí chống tăng cá nhân, pháo tự hành chống tăng và súng chống tăng, cũng như máy bay ném bom chiến đấu ở khắp mọi nơi.[98] Địa hình nhiều bụi cây, hàng rào nông trại tại đây là không phù hợp với xe tăng, nhiều chiếc Panzer IV Ausf-H đã bị bắn hỏng do bị bộ binh Đồng Minh phục kích bắn vào hông xe với những vũ khí chống tăng như PIAT của Anh hoặc súng bazooka của Mỹ. Tất cả các đơn vị thiết giáp của Đức đã vô cùng "bực tức" vì giáp phụ bị xé rời trong quá trình di chuyển qua các vườn cây ăn trái, và hàng rào dày đặc.[95]
Panzer IV tại Bảo tàng Quân đội Belgrade, Serbia.Quân Đồng minh cũng đã được phát triển chương trình cải tiến nguy hiểm của riêng của họ. Quân Mỹ thiết kế được sử dụng rộng rãi phương tiện xe tăng M4 Sherman, loại này có máy móc đáng tin cậy nhưng giáp mỏng và pháo không đủ mạnh.[99] Chống lại các phiên bản cũ của Panzer IV, M4 Sherman có thể đủ sức, nhưng với khẩu pháo M3 75 mm của nó thì không thể chống lại các phiên bản cuối của Panzer IV (và không thể bắn thủng giáp phía trước của xe tăng Panther và Tiger tại bất cứ phạm vi nào).[100] Các phiên bản cuối Panzer IV có 80 mm (3,15) giáp trước, có thể dễ dàng chịu được pháo 75 mm (2.95 in) trên Sherman ở phạm vi chiến đấu bình thường,[101] mặc dù hai bên hông xe vẫn còn dễ bị tổn thương.
Người Anh nâng cấp Sherman với pháo chống tăng QF 17, kết quả trong Sherman Firefly;[102] cho phép xe tăng Đồng minh có khả năng đối phó với tất cả các xe tăng Đức lúc đó trong phạm vi chiến đấu bình thường, nhưng số lượng của chúng rất ít (khoảng 300) có trong thời gian cho cuộc tấn công Normandy.[99] Xe tăng Cruiser Mk VIII Challenger của Anh không thể tham gia vào cuộc đổ bộ và phải chờ tàu đổ bộ.Phải cho đến tháng 7 năm 1944, khi mà Sherman của Mỹ được trang bị với pháo M1 76mm (3 inch) L/53, loại xe này mới đạt mức cân bằng hỏa lực với Panzer IV.[103][104]
Tuy nhiên, bất chấp sự vượt trội xe bọc thép, quân Đức bị áp đảo về quân số cũng như bị không quân Đồng Minh tấn công liên tục. Ngày 29 Tháng Tám 1944, các binh sĩ còn lại thuộc Quân đoàn Panzer số 5 và số 7 đã bắt đầu rút lui về phía Đức, gây nên thảm họa kép đồi với Đức là trận Pocket Falaise và việc vượt sông Seine của quân Đồng Minh, và cái giá mà các đơn vị thiết giáp Wehrmacht phải trả là rất lớn. Trong số 2.300 xe tăng và pháo tự hành của Đức tham chiến tại Normandy (bao gồm cả khoảng 750 Panzer IV[105]), khoảng 2.200 xe đã bị mất hoặc bị hỏng nặng.[106] Thống soái Walter Model gửi báo cáo cho Hitler là những sư đoàn xe tăng còn lại của ông, trung bình chỉ còn khoảng 5-6 xe mỗi sư đoàn.[106]
Trong mùa đông 1944-1945, Panzer IV là một trong những chiếc xe tăng được sử dụng rộng rãi nhất trong cuộc tấn công Ardennes nhưng thiệt hại thêm nặng nề, do để thiếu nguồn cung cấp nhiên liệu làm cho khiến hoạt động chính xe bọc thép của Đức mặt trận phía Tây bị hạn chế và suy giảm đáng kể.[107] Panzer IV tham chiến là những chiếc sống sót sau trận chiến ở Pháp giữa tháng 6 và tháng 9 năm 1944, với khoảng 260 Panzer IV Ausf. J phát hành là quân tiếp viện.[105]
Trong những năm 1960, Syria đã nhận được một số Panzer IV từ Pháp, và thay thế súng máy ở tháp pháo bằng 1 súng 12,7 mm do Liên Xô sản xuất (0,50.Chúng được sử dụng để tấn công các khu định cư Israel ở Cao nguyên Golan, và chống lại xe tăng Centurion của Israel.[107] Syria cũng đã nhận được 17 chiếc Panzer IV từ Tây Ban Nha, những chiếc này đã tham chiến trong cuộc Chiến tranh Sáu ngày năm 1967.[108]
Phần Lan đã mua 15 mới Panzer IV Ausf J trong năm 1944, với giá 5.000.000 markka Phần Lan mỗi chiếc[109] (khoảng hai lần giá sản xuất). Các xe tăng đến quá muộn để chống lại Liên Xô, nhưng thay vào đó nó được sử dụng chống lại Đức trong Chiến tranh Lapland. Sau chiến tranh, họ đã sử dụng nó làm xe tăng huấn luyện, và một chiếc đóng giả làm xe tăng KV-1 của Liên Xô trong bộ phim The Unknown Soldier vào năm 1955.
Sau năm 1945, Bulgaria kết hợp Panzer IV còn lại sau chiến tranh trong các lô cốt phòng phủ trên biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ, cùng với T-34. Hàng phòng ngự được biết đến như là "Line Krali Marko", vẫn được sử dụng cho đến khi nhà nước cộng sản chủ nghĩa sụp đổ vào năm 1989.
Hầu hết các xe Panzer IV mà Romania đã nhận được đã bị mất trong năm 1944 và năm 1945 trong chiến đấu. Những xe tăng còn tồn kho của quân đội, đã được sử dụng bởi trung đoàn thiết giáp số 2. Đến ngày 09 tháng 5 năm 1945 chỉ có hai chiếc Panzer IV còn lại. Romania nhận được thêm 50 xe tăng Panzer IV từ Hồng quân sau khi kết thúc chiến tranh. Các xe tăng này gồm nhiều phiên bản khác nhau và trang bị nghèo nàn.[58] Nhiều chiếc trong số đó bị mất các bộ phận và giáp phụ. Các xe tăng Panzer IV vẫn phục vụ cho đến năm 1950, khi quân đội đã quyết định chỉ sử dụng thiết bị của Liên Xô. Đến năm 1954, tất cả các xe tăng Đức đã bị loại bỏ.
Thực đơn
Panzer_IVLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Panzer_IV